سپهر، محمدتقی، لسان‌الملک، ناسخ‌التواریخ (بخش قاجار)، ج۱، ص۸۴، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۸ق. سپهر، محمدتقی، لسان‌الملک، ناسخ‌التواریخ (بخش قاجار)، ج۱، ص۷۸-۷۹، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۸ق. سپهر، محمدتقی، لسان‌الملک، ناسخ‌التواریخ (بخش قاجار)، ج۱، ص۷۱-۷۳، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۸ق. سپهر، محمدتقی، لسان‌الملک، ناسخ‌التواریخ (بخش قاجار)، ج۱، ص۳۵، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۸ق. سپهر، محمدتقی، لسان‌الملک، ناسخ‌التواریخ (بخش قاجار)، ج۱، ص۳۴، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۸ق. درباره تاریخ دقیق قتل آقا محمدخان، روایات یکسان نیستند.
او با اینکه از لحاظ جسمی مریض و ضعیف بود، فردی مقتدر و اهل جنگ و ستیز و همین طور علاقه مند به امور مذهبی بود. طلاکاری گنبد حضرت امام حسین(ع) و ضریح نقره نجف، مرمت آستان قدس رضوی در مشهد و تعمیر چندین مسجد در قزوین و تهران به فرمان او انجام گرفت. او در سال ۱۲۱۱ق در جبهه نبرد با قفقاز توسط سه تن از لشکریان خود به قتل رسید.
لطفعلی خان زند در برابر نیروهای قاجار با ۳۰۰ نفر مرد جنگی حاضر شد؛ اما زیر فشارهای آقا محمدخان قاجار و قحطی که در شهر کرمان روی داد، پناهگاه زند فرو ریخت و لطفعلی خان به چهره واقعی آقا محمدخان قاجار شهر بم گریخت. آقا محمدخان در ارگ بم و شهر کرمان کشتاری وحشیانه به راه انداخت. سپاهیان او لطفعلی خان زند را دستگیر کردند و به کرمان بردند و آقا محمدخان در کمال قساوت، چشمان او را از حدقه درآورد و به صورتی فجیع، او را کشت. پس از آن، آقا محمدخان قاجار به شیراز رفت و ابراهیم خان کلانتر را با عنوان اعتمادالدوله به وزارت خود برگزید. این کاخ بوسیله آقامحمدخان قاجار در سال ۱۱۶۵ خورشیدی در باغ معروف به «عباس خانی» در گرگان (استرآباد) بنا شد.
- آقا محمدخان قاجار یا آقامحمد شاه زادهٔ (۱۱۲۱ در استرآباد – ۲۷ اردیبهشت ۱۱۷۶ در شوشا) که به عبارتی آغامحمدخان نامیده می شود، بنیانگذار و نخستین شاه دودمان قاجار در ایران است.
- او تا مدتی تحمل می‌کرد اما چون زورش به آقامحمدخان نرسید به دوتا از نگهبان‌های او رشوه داد یا به هر طریقی آنها را تطمیع کرد تا آقامحمدخان قاجار را به قتل برساند.
- آقا محمدخان قاجار در اوائل امریکبار نیروئی به گرجستان برد و طبق عادتی که در انتقام جوئی پیداد کرده و از قتل ونهب واسر هیچ فروگذار ننمود ،ولی مثل مسافرت خراسان کار لازمتری استیلای تام و تمام و او را نیمه کاره گذاشت .
- در طول عمر خود حرفی نزد که به آن عمل نکند تا کار به تدبیر برمی‌آمد دست به شمشیر نمی‌برد.
- او با اینکه از لحاظ جسمی مریض و ضعیف بود، فردی مقتدر و اهل جنگ و ستیز و همین طور علاقه مند به امور مذهبی بود.
معماری و ویژگی های کاخ آقا محمدخان قاجار گرگان ایلیا گشت-از همه چی
آقا محمدخان قاجار (۲۷ خرداد، ۱۱۲۱ خورشیدی – ۲۱ ذی‌حجه، ۱۲۱۱ هجری قمری)، بنیانگذار سلسله قاجار، او از سال ۱۷۹۶ تا ۱۷۹۷ م. اینک قاجار‌ها برای رسیدن به سلطنت تنها یک چیز کم داشتند و آن شکست زندیه بود. محمدحسن خان از سپاهیان زند شکست خورد و آنها سرش را بریدند و در پوستش کاه پر کردند.
تا قبل از آقامحمدخان قاجار اوضاع چنین بود اما بعد از او به تبعیت حکومت مرکزی درآمده بودند. آقامحمدخان تلاش می‌کرد تا خودمختاری این‌ها را از بین ببرد. و این‌ها احساس خطر کرده بودند که یکی از آنها صادق‌خان شقاقی بود. او تا مدتی تحمل می‌کرد اما چون زورش به آقامحمدخان نرسید به دوتا از نگهبان‌های او رشوه داد یا به هر طریقی آنها را تطمیع کرد تا آقامحمدخان قاجار را به قتل برساند. چگونگی این اتفاق از قسمت‌های مبهم و ناگفته تاریخ است که نمی‌شود ماجرا را به طور دقیق بررسی کرد. او به‌دست دونفر از خادمان خود کشته می‌شود ماجرای خربزه تنزل‌دادن کل ماجراست.
سال‌ها پس از آن، پهلوی اول نیز در 600 متری این کاخ، کاخ خود را بنا کرد. ق طبق دستور شاه عباس اول صفوی زمین‌های این محدوده به قیمت 45 تومان از صاحبان آن جهت احداث دولتخانه خریداری گردید و بناهای متعدد دولتخانه در آن ساخته شد. علاوه بر این، پس از به قدرت رسیدن آقا محمد خان قاجار، این مجموعه، محل اقامت و ستاد جمع آوری قوای نظامی وی قرار شد که در آن دوره جزء محله نعلبندان شمرده می‌شد. حسینقلی‌خان که او را «پادشاه بی‌تخت و تاج» نامیده‌اند، در 1181 ق/1767 م توسط دو تن از غلامان خود کشته شد و این امر موجب شد که برادرش آقامحمدخان برای مدتی در دربار کریم‌خان در شیراز تحت مراقبت شدیدتری قرار گیرد.
کتاب سرگذشت شاهزاده خانم ایرانی
کریم‌خان هم با به قدرت رسیدنش، همچنان با مجموعه‌ای از جنگ‌های داخلی روبه‌رو بود. زندها در نواحی جنوبی ایران توانسته بودند امنیت کافی برقرار کنند. اما پادشاهی زندیه، تسلط کامل روی مناطق شمالی و قفقاز نداشتند و قدرتش بیشتر روی نواحی جنوبی ایران بود. به‌نوعی می‌توان گفت گیلان و مازندران و قسمت‌هایی از قفقار به‌نوعی حکومت‌های خودمختاری داشتند. در روایت دیگری درباره قتل وی گفته شده است که هنگامی که آقامحمد خان سفری جنگی به قفقاز برای دستیابی به شهر شوشا داشت، وقتی شهر به چنگ سپاه آقامحمدخان افتاد شاه قاجار هوس کرد تفلیس را هم فتح کند. روسها از پیش در فکر تسخیر قفقاز بودند و از این‌رو با حاکمان محلی پیوندها و پیمانهای نهان و آشکار بسته، در برخی نقاط قوای نظامی مجهز مستقر کرده بودند.
کتاب آموزش و نهادهای آموزشی دختران در دوره قاجار
شب پس از بازگشت آقامحمدخان از این رویداد بسیار خشمگین شده و چون آن شب، شب جمعه بود، به دو نگهبان وعده داد که سحرگاه شنبه هر دویشان را می‌کشد. آخرین قسمت این راه به دیوانخانه عالی می‌رسد که دو ستون عظیم چوبی دارد که بر روی آنها نقوشی از قهرمانان قدیم ایران دیده می‌شود. کاخ آقامحمدخان قاجار در شهر گرگان، خیابان کاخ، روبروی دبیرستان ایرانشهر واقع شده و این اثر در تاریخ 10 بهمن1383 با شمارهٔ ثبت به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. امان الله میرزا معروف به آق لی لی پسر پنجاه و نهم فتحعلی شاه بیشتر عمر خود را (تا سال 1301ق.) در نجف به عنوان متولی مقبره آقامحمدخان قاجار گذرانید و در سال 1301ق. آغامحمدخان قاجار پس از وفات وکیل‌الرعایا که در دربار وی بین شاهزادگان و فرمانروایان زندی آشوب و اغتشاش ایجاد شده بود فرصت را مغتنم شمرد و از شیراز فرار کرد و به استراباد رفت و به امید جمع‌آوری لشکر بین قاجارهای آشاقه‌باش و متحدانش (ترکمنها) رفت.
مرعشی صفوی، میرزامحمدخلیل، مجمع‌التواریخ، به کوشش عباس اقبال آشتیانی، تهران، طهوری و سنایی، ۱۳۶۲ش. بوشاسب گوشه، مرو در نخستین دهه‌های حکومت قاجار، ۲۸. هر ساله تعداد زیادی از گردشگرانی که به گرگان سفر می کنند، از این بنای تاریخی بازدید و دیدن می کنند. ظاهراً این کاخ، نمای آجری و گچ داشته که به دستور پهلوی اول، روی آن سیمان کشیده شده و با الحاقاتی که به آن اضافه شده، طبیعتاً بنا تغییر شکل پیدا کرده است. در دو طرف دیوانخانه اتاق های وسیعی است که نقاشی های زیبایی دارد.
